
Aditz nagusiak ez du aspektu-markarik hartzen, aditzoina erablitzen da (etor) eta adizkiek “-KE” modu-marka daramate.
Zenbait adibide:
- Hemen edonor egon DAITEKE
- Hori edonor egin DEZAKE
Ahalerako adizkiekin aditzoina erablitzen da. Hala ere, ezezkoetan, euskara mintzatuan, askotan aditz-partizipioa erabiltzen da:
- Bihar EZIN NAITEKE etor(ri)
- EZIN DEZAKEZUE gehiago irakur(ri)?
Euskalkien arabera aldaera asko ditu. Baita ordenean ere:
- EZIN EGIN DEZAKET
- EZIN DEZAKET EGIN
Lehenengo forma hedatua dago eta menpeko perpausetan ez da inolako aldaketarik egin behar:
- Zergaitik ez? EZIN EGIN dezakedalako
- EZIN EGIN badezakezu, ez egin
Ahalerako adizkiez baliaturik hiru aldi adieraz ditzakegu: oraina, iragana eta alegiazkoa:
ORAINA | Etor DAITEKE | Ekar DEZAKE |
IRAGANA | Etor ZITEKEEN | Ekar ZEZAKEEN |
ALEGIAZKOA | Etor LITEKE | Ekar LEZAKE |
Aurreko taulan agertzen ez diren formak adierazteko AHAL IZAN eta EZIN IZAN perifrasien bidez egiten dirá:
BAIEZKOAK | EZEZKOAK |
Etorri AHAL IZAN da Etorri AHAL da Etorri AHAL IZATEN da Etorri AHAL IZANGO da | EZIN etorri IZAN da EZIN etorri da EZIN etorri IZATEN da EZIN etorri IZANGO da |
Etorri AHAL IZAN zen Etorri AHAL zen Etorri AHAL IZATEN zen Etorri AHAL IZANGO zen | EZIN etorri IZAN da EZIN etorri zen EZIN etorri IZATEN zen EZIN etorri IZANGO zen |
AHAL DA: Ekintza orainaldian burutzen ari da, egiaztatuta dago.
DAITEKE: Ekintza etorkizunean kokatzen da, ez dago egiaztatuta.
EgiTEA DAUKA / EZ DAUKA egiTERIK
Ahaltasuna: Ulertzen ez baduzu galdeTZEA DAUKAZU (DUZU). “-T(Z)EA UKAN (EDUKI)
Ezintasuna: Ez dago erreTZERIK . “T(Z)ERIK IZAN (EGON) /UKAN (EDUKI)
No hay comentarios:
Publicar un comentario