2009/09/04

"-A" ITSATSIA



Euskeraz zenbait hitz “-A”z bukatzen da: familia, ekonomía, amona …Jakiteko A itsatsia den ala ez, “bat” mugatzailea erabiliko dugu:

Ama bat etorri da . Kasu honetan A organikoa da, itsatsia da.
Liburua interesgarria da. Liburu bat erosi dut. Kasu honetan, berriz, A ez da itsatsiduna.
Hurrengo zerrenda ez dira agertzen “-A” itsatsia daukaten hitz guztiak, baina bai erabilienak



Maielguak.- Kasu gehienetan, jatorrizko hizkuntzan “-A”z amaitzen diren hitzek, euskarara igarotzean “-A” mantendu egiten dute:

Agencia -- AgentziA
Família -- Familia
Cultura -- Kultura
“-A”z amaitutako atzizkiak.- Euskaraz badira “-A” itsatsia duten zenbait atzizki:
(K)ADA: harrikada...
BERA: sentibera...
DURA/TURA: abiadura...
ERA: izaera...
(K)ERIA: alferkeria...
(T)ERIA: gazteria...
GINTZA: etxegintza...
GURA: logura...
KA: harrika...
(K)ETA: hizketa...
KUNTZA: hizkuntza…
TILA: neskatila…
TZA: bizitza…

Hitz-elkarketetan.- Hitz elkarketetan “-A” hori desagertu ahal da:
1.-IA amanera duten hitzek: Bidaia, baina, bidai agentzia. Biologia, baina, Biologi Fakultatea.
2.-Sei hitz hauek: Eliza, hizkuntza, kultura, natura, literatura eta burdina. Sei hitz hauekin zilegi da hitz elkarketetan azkenengo “-A” hori galtzea: literatur lehiaketa, eliz gizona, natur zientziak, kultur aretoa.

Leku izenak.- Leku izenetan oso gauza bitzia gertatzen da. Hiru ataletan bereiz daitezke:
1.- “-A” itsatsidunak: Donostia, Frantzia, Gipuzkoa, Nafarroa, Tolosa, Zuberoa...
2. - Mugatzailedun izenak (“A” galtzen dutenak): Ermua, Bizkaia,Destua, Euskal Herria, Iruñea, ...e.a.
3. - “a”rik hartzen ez dutenak: Durango, Eibar, Elgoibar, Zeanuri, Irun, Laudio,...e.a.

No hay comentarios: